استاد عثمان خوافی
عثمان تنها مردی است که هنرش ابزار معیشتش نبوده و از سازش ارتزاق نکرده است.
شبکه ایران/ همایش نکوداشت عثمان محمدپرست خوافی دوتار
نواز برجسته خراسانی با عنوان «نهان خانه دل» به دبیری داریوش ارجمند بازیگر
سینمایی در تالار ایوان شمس برگزار شد.
این مراسم روز گذشته (دوشنبه 12 تیرماه 91) ساعت 18 با حضور چهره های فرهنگی، هنری
و سیاسی کشور چون سید محمود دعایی، سید هادی خامنه ای، محمود دولت آبادی، کیوان
ساکت، رامبد صدیف، ایرج نوذری و تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از شهر
های خواف،تربت حیدریه،تربت جام و رشتخوار و دوست داران دوتار عثمان محمد پرست
خوافی برگزار شد.
داریوش ارجمند، دبیر و سخنران این همایش در آغاز سخن ضمن خیر مقدم به دوستداران
فرهنگ و هنر گفت:حضور شما عزیزان در این همایش نماد عشق و علاقه است.
عثمان مردی است که در جهان یگانه است
وی افزود: این جا نکوداشت مردی است که به اعتقاد من درایران،آسیا و با جرات می توانم بگویم درجهان یگانه است و دلیل یکی بودن عثمان این است که او موسیقیدان بسیار بزرگی است که با همین ساز محدودش موفق شده این محدودیت ها را بشکند. اوتوانسته با این سازی که دو سیم دارد گستره به وسعت همه کائنات ببخشد.
همه عثمان را باید آن گونه که درخلوت بشناسند شاید نمی شناسند
دبیر نکوداشت این همایش اظهار داشت: همه عثمان را باید آن گونه که
درخلوت بشناسند شاید نمی شناسند ولی من روزگار درازی را با عثمان زیسته ام. از
زمانی که با یک کیسه نان خشک سرتپه ها می نشست تا خورشید غروب کند و به محض اینکه
آخرین نیزه های نور پشته تپه مخفی می شد او سازش را در می آورد و می زد و می گفت
الان دوباره خورشید را بالا می آورم و سحر می شد او با دوتارش خورشید را می آورد
بالا و می گفت دیدی خورشید را آوردمش بالا.
وی ادامه داد: چنین کسی با چنین اعتقادی و با این ساز محدود چگونه می تواند وسعت
نامحدودی به اندازه ای که یک جز آن را برای شما گفتم بدست آورد .
عثمان را کویر پرورش داده است
ارجمند افزود:عثمان کشاورز،راننده کامیون و اتوبوس بوده. عثمان ازآن
هنرمندان تی‌تیش مامانی زرورقی نبوده او را کویر پرورش داده جایی که برای ماندن و
بقا باید خیلی تجهیز باشی .
عثمان برای نواختن و گسترش موسیقی از همان کویر مبعوث شد
وی گفت: هیچ پیغمبری از جنگلهای تو در تو به نجات هیچ کسی برنخاست.من برای موسیقی مقامی سرزیمن خود معتقدم که عثمان برای نواختن و گسترش این موسیقی از همان کویر مبعوث شده است.
سازعثمان یگانه است
دبیر این همایش تصریح کرد: سازعثمان یگانه است و کسانی که دستی به دو تار دارند می دانند او با دو تارچه می کند. من این را از اساتید بزرگ شنیده ام. زنده یاد مرتضی حنانه و فریدون ناصری کسانی که در جشنواره فجر به او دکترای افتخارموسیقی دادند و این خیلی عجیب است مردی از کنج کویر خواف اینقدر بتواند محدودیت های خودش را بشکند و گسترده شود.
وی ادامه داد: البته از آن منطقه کویر در زمینه های دیگر هنری هم انسانهای بزرگی
هستند که برخی از این دوستان اینجا حضور داردند دکترمحمد حسن گنجه ای عزیر و استاد
محمود دولت آبادی که فخر ادبیات سرزیمن من است.
می خواستم از زندگی نامه عثمان فیلمی بسازم که
متاسفانه نشد
ارجمند افزود:عثمان با درس و کتاب و مدرسه و شهر بیگانه بود. قرار بود
من از زندگی نامه اش فیلمی بسازم که متاسفانه نشد . عثمان زندگی شرافتمندانه ای
داشته است او تنها مردی است که هنرش ابزار معیشتش نبوده و از سازش ارتزاق نکرده
است. عثمان الان 88سالهست و در آستانه 90 سالگی است مثل یک جوان. در این حدود 90
سال شاید نزدیک به 80 سالش را تار می زده است و حتی تا روزی که همسرش زنده بود هیچ
گاه او ساززدنش را ندید.
عثمان با یک تکه چوب خشک و دوتا سیم 600 مدرسه ساخت
وی ادامه داد:عثمان با آن یک تکه چوب خشک و دوتا سیم باعث شد 600
مدرسه ساخته شود. مگر می شود کسی در این سطح باشد و مزین و ملین به بارقه ای از
انوار الطاف الهی نباشد که او هست. مدح عثمان مدح فرهنگ من است.
در ادامه این برنامه با دعوت داریوش ارجمند، ابراهیم بای سلامی به عنوان یکی از
بانیان این مراسم به روی سن آمد و درباره عثمان خوافی به سخنرانی پرداخت و گفت:
بسیار جای خوشحالی دارد که در ایران نمادهای زنده ای از فرهنگ و هنر و هویت ایرانی
داریم که می توانیم سازشان را گوش دهیم و بخشی از گنجینه ای عظیم و کهن فرهنگ و
تاریخ مان را با روایت آنها بشنویم.
وی در ادامه افزود: هویت فرهنگی و هنری یک کشور در طول تاریخی طولانی و در مسیر
آدم هایی چون عثمان خوافی شکل گرفته است؛ در واقع هویت فرهنگی و هنری هر کشوری
مولفه هایی دارد و موسیقی متعالی ترین وجه و مولفه آن است که با همت بزرگانی چون
عثمان خوافی به ما رسیده است.
آنچه در ساز عثمان است جرعه آب زلالی است که از دل قرون متمادی شریانی
باز کرده
ابراهیم بای سلامی همچنین تصریح کرد: آنچه در ساز عثمان است جرعه آب
زلالی است که از دل قرون متمادی شریانی باز کرده و به انسان تشنه دنیای صنعتی
امروز می رسد. چنین سازی را باید ارج نهاد و قدر آن را دانست.
در ادامه این مراسم علیرضا سلیمانی فرزند حاج قربان سلیمانی به روی صحنه آمد و
برای دقایقی به اجرای دوتار نوازی پرداخت که این اجرا با تشویق حاضران مواجه شد.
از عثمان هیچ توشه ای وجود ندارد
بهمن کاظمی پژوهشگر موسیقی نیز دیگر سخنرانی بود که در این مراسم پشت
تریبون قرار گرفت و درباره عثمان خوافی و ویژگی هایش سخن گفت: متاسفانه در دیداری
که چند روز قبل با عثمان خوافی داشتم متوجه شدم هیچ توشه ای(آلبوم رسمی) از او
وجود ندارد و هر چه تا کنون شنیده ام به آثاری مربوط می شود که در محافل خصوصی از
او ضبط شده است که امیدوارم بتوانیم قطعاتی از رپرتوار موسیقی دوتار را که تا کنون
شنیده نشده با کمک عثمان ضبط کنیم.
کاظمی همچنین به ارائه توضیحاتی درباره ساز دوتار و ریشه های آن پرداخت و پس از
صحبت های او فیلم کوتاهی از عثمان محمد پرست خوافی و نوازندگی او برای حاضران پخش
شد.
غلامحسین شافعی از جامعه یاوری خراسان نیز سخنران دیگر این برنامه بود که درباره
عثمان خوافی سخن گفت و تصریح کرد: خراسان بزرگ بی تردید به لطف شورانگیزی مردان
بزرگ فرهنگ این دیار قطب مهمی در فرهنگ کشورمان شده که یکی از این مردان بزرگ
عثمان خوافی است.
وی ادامه داد: جامعه یاوری خراسان سال ها قبل توسط سه تن از این مردان بزرگ چون
نیکل فریدنی هنرمند مسیحی، مجتبی کاشانی هنرمند و شاعر بزرگ شیعه و عثمان خوافی
هنرمند بزرگ سنی در خراسان شکل گرفت و چنان فعالیت کرد که تا به امروز توانسته بیش
از 600 مدرسه برای فرزندان این آب و خاک بسازد و دانش آموزان بسیاری را از مرزهای
افغانستان به دانشگاه ها بفرستد و مسیر زندگی آنها را تغییر دهد.
در مسیر حرکتی عثمان، همسرش جایگاه ویژه ای دارد
شافعی همچنین در مورد زندگی خانوادگی عثمان خوافی گفت: در مسیر حرکتی عثمان، همسرش جایگاه ویژه ای دارد چرا که منزل عثمان بیش از آنکه منزل و محل استراحت باشد مهمانسرایی برای دوستداران او بوده است. از این رو می بایست از همسر او نیز که نقش حمایتی بسیار مهمی داشته تقدیر ویژه شود.
در بخش بعد این مراسم نورمحمد درپور، ذوالفقار عسگری پور و غلامحسین غفاری که هر
سه از بزرگان دوتار نوازی خراسان محسوب می شوند به روی صحنه آمدند و قطعاتی را
برای بزرگداشت این چهره هنری دیارشان نواختند.
بزرگداشت عثمان در واقع احترام و پاسداشت موسیقی و فرهنگ خراسان محسوب می شود
بهروز وجدانی نیز که در تکمیل پرونده های فرهنگی ایران برای ثبت در
یونسکو فعالیت می کند پشت تریبون قرار گرفت و گفت: بزرگداشت عثمان در واقع احترام
و پاسداشت موسیقی و فرهنگ خراسان محسوب می شود؛ این پاسداشت کسی است که تمام عمرش
را بدون هیچ گونه دستمزدی به اعتلا و حفظ و گسترش فرهنگ و هنر کشورش پرداخته است.
این پژوهشگر تصریح کرد: عثمان برای اعتلای موسیقی خراسان و دوتار این منطقه 6 – 7
پرده را به پرده های دوتار اضافه کرد و در کنار آن نیز تکنیک های این ساز را تا حد
بسیار زیادی گسترش داد.
هوشنگ جاوید نیز به عنوان دیگر پژوهشگر موسیقی حاضر در سالن گفت: در این دو سال 5
ستون مهم از موسیقی خراسان فرو ریخته و 5 نوازنده تاثیر گذار در حالی درگذشته اند
که به آنها و هنرشان توجه درخورشان نشده است. امروز نیز ستون هایی از موسیقی
خراسان در این مراسم حضور دارند که می بایست آنها را دریابیم.
عثمان و ذوالفقاری دو نفری بودند که دوتار خراسان را گسترش داد
در بخش های بعدی این برنامه مهدیه الهی قمشه ای نیز به شعر خوانی و سخنرانی در این مراسم پرداخت همچنین محمود دولت آبادی دیگر سخنران این برنامه بود و در ادامه از سردیس عثمان محمد پرست رونمایی شد.
در بخش پایانی این برنامه عثمان نیز به اجرای زنده پرداخت که با تشویق های ممتدد حاضران همراه شد.
مدرسه ، انسان می سازد . پس چه کسی مدرسه می سازد؟!